Któż z nas nie ma w życiu problemów, które uważa za największe i najtrudniejsze. Doświadczając tych trudności, chcielibyśmy je usunąć i zapomnieć a najlepiej pragniemy aby nigdy nam się nie zdarzały.  Jednak jak mówi doświadczenie życiowe, to właśnie problemy i wyzwania rozwijają nas i budują większą odporność. Być może chcielibyśmy nauczyć się na cudzych błędach i porażkach, ale cóż, na swoich uczymy się szybciej i trwale. W codziennym życiu każdy człowiek doświadcza różnych rodzajów problemów. Oto kilka przykładów najczęściej występujących problemów:

  • Problemy finansowe: brak pieniędzy lub problemy z zarządzaniem finansami to jedne z najczęstszych problemów, z jakimi boryka się wiele osób. Według badań 63% Amerykanów nie ma oszczędności na nieprzewidziane wydatki, a 49% respondentów z USA ma problemy z płaceniem rachunków. Dane z 2020 roku opublikowane przez Biuro Informacji Kredytowej (BIK) wskazują, że w Polsce około 1,2% wszystkich rachunków jest opłacanych z opóźnieniem większym niż 90 dni.
  • Problemy zdrowotne: ludzie doświadczają różnych problemów zdrowotnych, w tym chorób przewlekłych, kontuzji, chorób zakaźnych i chorób psychicznych. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), choroby niezakaźne, takie jak choroby serca, nowotwory i choroby układu oddechowego, stanowią 71% wszystkich zgonów na świecie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2017 roku, około 4,4% populacji Polski cierpiało na depresję. Oznacza to, że w Polsce chorowało wtedy około 1,7 miliona osób. Według badania przeprowadzonego przez CBOS w 2022 roku, ponad 60% Polaków wykazuje objawy depresji.
  • Problemy związane z pracą: wysokie wymagania w pracy, stres, niskie zarobki, brak stabilizacji zatrudnienia to tylko niektóre z problemów, z którymi borykają się pracownicy. Według badania przeprowadzonego przez Harvard Business Review, 96% pracowników doświadcza stresu związanego z pracą, a 21% z nich uważa, że ich praca jest źródłem wysokiego stresu. Według badań przeprowadzonych przez firmę Randstad w 2019 roku, aż 87% pracowników w Polsce odczuwało stres związany z pracą. Oznacza to, że tylko niewielka liczba pracowników (13%) nie odczuwała stresu w pracy. Według tych samych badań, najwięcej stresu wynika z nadmiernym obciążeniem pracą, wymaganiami ze strony przełożonych oraz niejasnymi wymaganiami i zadaniami.
  • Problemy rodzinne: rodzinne problemy, takie jak konflikty, rozłąka, rozwody, kłótnie, towarzyszą wielu ludziom. Według badań, ponad 40% dzieci w Stanach Zjednoczonych doświadcza rozwodu rodziców. Według GUS w Polsce, w 2020 roku rozpadło się 153,3 tys. małżeństw, co stanowiło spadek o 3,6 proc. w stosunku do 2019 roku. Z kolei w 2019 roku wskaźnik rozwodów wyniósł 1,8 na 1000 ludności.

Statystyki dotyczące problemów, z jakimi borykają się ludzie, są trudne do oszacowania, ponieważ wiele problemów jest trudnych do zmierzenia i określenia w sposób jednoznaczny. Jednakże, badania pokazują, że wiele osób doświadcza problemów związanych z finansami, zdrowiem, pracą i rodziną.

Jak rozpocząć proces rozwiązywania problemów?

Rozwiązywanie problemów to proces, który wymaga systematycznego podejścia. Poniżej przedstawiam kilka kroków, które mogą pomóc w efektywnym rozwiązywaniu problemów:

  • Zdefiniuj problem: zanim przystąpisz do rozwiązywania problemu, musisz zdefiniować, co dokładnie stanowi problem. Postaraj się wyjaśnić, czego oczekujesz i jakie są Twoje cele.
  • Zbierz informacje: w celu rozwiązania problemu musisz zdobyć jak najwięcej informacji na jego temat. Zastanów się, co już wiesz i jakie dodatkowe źródła informacji mogą Ci pomóc.
  • Określ przyczynę problemu: aby skutecznie rozwiązać problem, musisz zrozumieć, co jest jego przyczyną. Przyczyną może być wiele różnych czynników, dlatego ważne jest, aby dokładnie przebadać sytuację.
  • Wymyśl rozwiązania: na podstawie zebranych informacji i zidentyfikowanej przyczyny problemu możesz zacząć myśleć o rozwiązaniach. Warto zastanowić się nad różnymi opcjami i wybrać najlepszą.
  • Wprowadź plan działania: kiedy już wybrałeś najlepsze rozwiązanie, ważne jest, aby wprowadzić plan działania. Określ, co dokładnie należy zrobić i jakie kroki są potrzebne do osiągnięcia celu.
  • Monitoruj wyniki: kiedy już wprowadzisz plan działania, ważne jest, aby monitorować wyniki. W ten sposób będziesz mógł zobaczyć, czy Twoje rozwiązanie działa i czy potrzebne są jakieś dalsze zmiany.

Rozwiązywanie problemów to proces, który wymaga cierpliwości i determinacji. Ważne jest, aby nie poddawać się i ciągle szukać najlepszych rozwiązań.     

Z jakich modeli można skorzystać podczas rozwiązywania problemów?

Istnieje wiele różnych metod na rozwiązywanie problemów. Oto kilka najpopularniejszych:

  • Metoda 5 pytań „DLACZEGO” WHY: ta metoda polega na zadawaniu sobie pytań „dlaczego” w celu zidentyfikowania przyczyn problemu. Można to robić, aż do znalezienia głównego powodu problemu.
  • Metoda myślenia lateralnego: ta metoda polega na myśleniu poza schematami i szukaniu nieszablonowych rozwiązań. Można to robić, korzystając z różnych technik, takich jak asocjacje, pomysły, analiza przypadków, itp.
  • Metoda diagramu Ishikawa: ta metoda polega na stworzeniu diagramu, który pomaga zidentyfikować przyczyny problemu. W pierwszej kolejności definiuje się problem, a następnie tworzy diagram, który przedstawia wszystkie możliwe przyczyny problemu.
  • Metoda pomysłowego myślenia: ta metoda polega na generowaniu jak największej ilości pomysłów na rozwiązanie problemu. W tym celu można korzystać z różnych technik, takich jak burza mózgów, analiza przypadków, itp.
  • Metoda planowania działań: ta metoda polega na ustaleniu konkretnej strategii działania w celu rozwiązania problemu. W tym celu definiuje się cele, określa zadania i terminy, a następnie monitoruje postępy.
  • Metoda analizy SWOT: ta metoda polega na identyfikacji mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń związanych z problemem. Analiza SWOT pozwala na zdefiniowanie strategii działania i wybór najlepszego rozwiązania.

Te metody mogą pomóc w efektywnym rozwiązywaniu problemów. Ważne jest jednak, aby dobrać odpowiednią metodę do konkretnego problemu i sytuacji w jakiej aktualnie znajdujesz się.

Metoda Krok po Kroku

Metoda rozwiązywania problemów nazwana „Metodą Krok po Kroku” (ang. Step by Step Method) jest popularnym podejściem do rozwiązywania problemów, polegającym na wykorzystaniu sekwencji kroków, które pomagają przejść od identyfikacji problemu do znalezienia rozwiązania.

Model metody Krok po Kroku

  • Zdefiniuj problem: określ dokładnie, co jest problemem i jakie są jego skutki.
  • Zbierz informację: zbierz jak najwięcej informacji na temat problemu, włącznie z jego przyczynami.
  • Określ cele: określ konkretne cele, jakie chcesz osiągnąć, rozwiązując ten problem.
  • Wypracuj strategię: wybierz strategię lub sposób działania, który najbardziej skutecznie doprowadzi cię do celu.
  • Wdróż działanie: wdróż wybraną strategię i podejmij wymagane działania.
  • Monitoruj postępy: monitoruj postępy i dokładnie sprawdzaj, czy podejmowane działania są skuteczne.
  • Wprowadź ulepszenia: wprowadź ulepszenia lub modyfikacje w podejściu, jeśli jest to konieczne.

Przykładem zastosowania tej metody może być sytuacja, w której firma zauważa spadek sprzedaży w określonym regionie. Metoda Krok po Kroku może pomóc w identyfikacji przyczyn spadku sprzedaży, określeniu celów, takich jak poprawa sprzedaży w tym regionie, wypracowanie strategii i działań, które pomogą osiągnąć te cele, monitorowanie postępu i wprowadzanie ulepszeń lub modyfikacji w podejściu, o ile zajdzie taka potrzeba.

Metoda siedmiu pytań – 5W 2H

To kolejna metoda pomagająca rozwiązywać problemy, szczególnie w sytuacji, gdy w firmie lub w życiu prywatnym pojawiają się zmiany lub planujemy wprowadzać zmiany.

  1. What? Co? – czyli co dokładnie się stało i czego dotyczy. Dokładny opis sytuacji (fakty).
  2. Who? Kto? – kto jest zaangażowany w sytuację, kogo to jeszcze może dotyczyć.
  3. Where? Gdzie? – gdzie dana sytuacja ma miejsce, czy dotyczy to jednego obszaru, czy więcej, czy klient może być narażony itd.
  4. When? Kiedy? – kiedy dana sytuacja miała miejsce, konkretna godzina, czy sytuacja się powtórzyła itd.
  5. Why? Dlaczego? – przyczyny i powody zaistnienia sytuacji.
  6. How? Jak? – jak problem został wykryty, na co zwrócono uwagę, w jaki sposób osoba zgłaszająca wie, że widzi problem.
  7. How many? Jak dużo? – czyli jak duża jest skala problemu.

Co możesz jeszcze zrobić aby rozwiązać problem?

Ludzie rozwiązują wiele różnych rodzajów problemów w codziennym życiu, zarówno małych, jak i dużych. Ogólnie rzecz biorąc, istnieją trzy główne podejścia do rozwiązywania problemów:

  • Rozwiązywanie problemów poprzez intuicję: Często w przypadku prostych problemów lub sytuacji, w których nie mamy czasu na skomplikowane rozwiązania, polegamy na swojej intuicji i doświadczeniu, podejmując szybkie decyzje.
  • Rozwiązywanie problemów poprzez podejście analityczne: W przypadku bardziej skomplikowanych problemów często korzystamy z podejścia analitycznego, polegającego na analizie sytuacji i zbieraniu informacji, aby zidentyfikować przyczyny problemu i wybrać najlepsze rozwiązanie.
  • Rozwiązywanie problemów poprzez współpracę: W przypadku problemów, które wymagają współpracy i wymiany pomysłów, często korzystamy z podejścia grupowego, polegającego na pracy zespołowej, wymianie pomysłów i wypracowaniu najlepszego rozwiązania w grupie.

Ponadto, ludzie często korzystają z różnych technik i narzędzi, takich jak metody planowania działań, metody burzy mózgów, metody analizy SWOT, metody diagramu Ishikawa i wiele innych, aby pomóc sobie w rozwiązywaniu problemów w skuteczny sposób.

Rozwiązując problemy możesz skorzystać ze skróconej wersji systematyki problemu.

Krok 1 – określ obecny stan.

Jak widzisz ten problem? Jakie masz na ten temat myśli? Jak się zachowujesz? Jak reagują inni? Jakie uczucia są z tym związane? Jakie próby podejmuje aby zmienić ten stan?  Co Ci wychodzi, jak długo to się utrzymuje? itp.

Krok 2 – wyznacz pożądany stan w przyszłości.

Czego oczekujesz? Jak chciałbyś aby było? Po czym poznasz, że problem Ciebie nie dotyczy? Jaki jest Twój wymarzony przebieg sytuacji?

Krok 3 – określ wyzwania.

Co jest największym wyzwaniem w osiągnięciu zamierzonego stanu? Jaka jest przyczyna takiego stanu rzeczy? Co jeszcze wpływa na to, iż nie możesz osiągnąć celu? Jakie wnioski na ten temat mają koledzy z pracy, inni? A co ty osobiście o tym myślisz?

Krok 4 – Sprecyzowanie istoty problemu, jego źródła.

Czy problem tkwi w systemie, otoczeniu czy w Tobie, np. w nastawieniu i postawie.

Metoda „Burza Mózgów”

W ciągu doby w każdym mózgu pojawia się od 60 000 do 90 000 myśli. Około 90% naszych myśli powtarza się każdego dnia. Można powiedzieć, że nasze myśli zapętlają się, czyli myślimy non stop o tych samych obszarach naszego życia. Tylko niespełna 5% naszych myśli to myśli innowacyjne i kreatywne. Genialne pomysły, które delikatnie pojawiają się w naszej głowie lub są jak przebłysk iskierki, którą musimy szybko uchwycić. To naturalny proces systemu poznawczego. Na szczęście nie musimy oczekiwać aż coś wpadnie nam do głowy. Możemy zwiększyć liczbę nowych i kreatywnych myśli. Wystarczy, że wykorzystamy moc naszego mózgu do wygenerowania pomysłów poprzez techniki heurystyczne lub techniki kreatywnego myślenia. Do tego celu możemy wykorzystać metodę generowania pomysłów poprzez Burzę Mózgów.

Zauważ, że świat przejawia się w swojej różnorodności i kreatywności. Bądź dostrojony do tego świata i słuchaj go uważnie, a on będzie pukał do Twoich zmysłów i informował Cię o nowych możliwościach. Każda epoka ma swoich odkrywców, swoje pomysły i wynalazki. Każdy człowiek może mieć swoje miejsce w świecie dobrostanu i obfitości.

Burza mózgów – Brainstorming, to proces rozwiązywania problemów stosowany przez wiele tysięcy lat. Od niewielu lat technika stosowana jest z powodzeniem w biznesie, edukacji, grupach kreatywnych i wszelkich przedsięwzięciach, które wymagają produktywności twórczej.

Technika burzy mózgów składa się z trzech etapów. Etap pierwszy, to uczestnictwo kilku lub kilkunastu osób w wytwarzaniu jak największej liczby pomysłów. Efekt pierwszego etapu to zbiór wszystkich pomysłów, które narodziły się w głowach uczestników na skutek wzajemnego pobudzania się w wymyślaniu coraz to nowszych pomysłów sięgających niejednokrotnie abstrakcji. Taki zapisany zbiór jest efektem otwartości, nowego spojrzenia i zabawy. W pierwszym etapie zabrania się krytykowania, podważania, wyśmiewania pomysłów. Rola krytyka jest wyłączona, a moderator (osoba monitorująca i koordynująca przebieg procesu) blokuje informacje, które mają charakter krytyki. Każdy uczestnik w fazie pierwszej powinien mieć poczucie swobody, luzu, zaufania i dobrej zabawy.

Po zakończeniu etapu pierwszego następuje faza inkubacji. Jest to czas w którym pomysły czekają na weryfikację. Etap drugi trwa od kilku dni do kilku tygodni. Czasami możemy usłyszeć, że ktoś musi przespać się z daną myślą lub z pomysłem. To jest właśnie etap inkubacji.

Po tym czasie następuje etap trzeci. Jest to chłodna weryfikacja wszystkich pomysłów zapisanych na liście w celu wyłonienia jak najlepszego rozwiązania dla wcześniej postawionego problemu. Tę weryfikację wykonują uczestnicy, którzy tworzyli listę pomysłów lub uczestnicy niezwiązani z wytwarzaniem pomysłów, np.: eksperci lub sędziowie kompetentni. Po okresie ciszy, kiedy uczestnicy mogą spojrzeć chłodnym okiem na wytwór własnej wyobraźni, zaczyna się klasyfikacja i wartościowanie najlepszych pomysłów. Wyłonione przez grupę najlepsze pomysły przekazuje się do wykonania z planem i strategią realizacji.

Skrzynka pomysłów

To kolejne narzędzie, które możesz wykorzystać. W dogodnym miejscu instalujesz skrzynkę, do której wrzucasz karteczki z pomysłami na potencjalny biznes, dodatkowe źródło dochodu, pomysły na relacje, realizację swojej drogi życiowej, itp. Do tej skrzynki wrzucasz różne innowacyjne pomysły. Po pewnym czasie wybierasz wszystkie zebrane kartki.  Analizujesz najlepsze warianty. Tworzysz ranking pomysłów, biorąc pod uwagę najważniejsze wskaźniki. Możliwości i chęć do realizacji danego pomysłu. Po określeniu rankingu pomysłów możesz wytypować najlepsze pomysły. Każda forma klasyfikacji pomysłu jest dopuszczalna.

Możesz zastosować wartościowanie pomysłów na podstawie techniki sędziów kompetentnych. Sędziowie kompetentni to ludzie z Twojego otoczenia, którzy są specjalistami z różnych dziedzin. Tacy sędziowie opiniują pomysły.

Zachowaj dystans w zakresie opinii wygłoszonych przez sędziów kompetentnych, ponieważ ich opinie mogą się znacznie od siebie różnić, a osoba, która jest wrażliwa na krytykę, poświęca większą uwagę analizie krytycznych ocen niż pozytywnych. Krytyka niszczy kreatywność, motywację do zmiany i chęć rozwoju. Po zebraniu i zapisaniu wszystkich uwag wypowiedzianych przez sędziów kompetentnych jesteś w stanie podjąć właściwą decyzję. Korzystaj również ze swojej intuicji, a szczególnie jeżeli jesteś człowiekiem wrażliwym.

Pracuj również ze swoją podświadomością poprzez zadawanie pytań. Dialog wewnętrzny polegający na ciągłym bombardowaniu swojej nieświadomości pytaniami typu:

  • „Który pomysł przyniesie mi największe zyski?”,
  • „Który z pomysłów da mi największe szczęście?”,
  • „Od którego pomysłu zacząć?”,
  • „Po czym poznam, że wybrałem najlepszy pomysł?”.
  • „W jaki sposób poznam najlepszy pomysł na zbudowanie relacji pełnych miłości?’
  • „Jak bardzo chciałbym aby dany pomysł się zrealizował?”

Zadając pytania nie szukaj odpowiedzi. Odpowiedź przyjdzie w najmniej spodziewanym momencie w formie olśniewającej myśli. Strategia pytań zawsze działa.

Wyjdź z problemem do innych

Być może inni pomogą rozwiązywać Twoje problemy. Siedząc w domu, borykając się z własnymi problemami, zawężasz prawdopodobieństwo pomocy i wsparcia przez innych. Wyjdź ze swoimi problemami do innych, zacznij o nich opowiadać, ale nie żal się i nie narzekaj. Pytaj znajomych, kolegów, rodziny, szefa o możliwe sposoby rozwiązania przedstawionych problemów. Poszukuj rozwiązania poprzez rozmowę. Ktoś z Twoich znajomych posiada inne spojrzenie i nowe możliwości rozwiązania Twoich zmartwień. Bardzo często rozwiązanie znajduje się bardzo blisko, wystarczy tylko szukać. Każdy z Twoich znajomych posiada pewien zasób możliwości poszerzający horyzont możliwości. Jesteśmy sobie potrzebni i potrzebujemy siebie wzajemnie. Jeżeli lubisz pomagać innym, to bądź pewien, że oni też chcą pomagać. Lubimy być potrzebni. Pozwól innym spełnić swoje potrzeby pomagania. Pozwól pomóc sobie. Być może dobrym rozwiązaniem będzie wizyta u terapeuty, coacha, mentora lub doradcy.

Odłóż na później, zastanów się nad tym jutro.

Jest wiele spraw, którym pomaga czas a z pewnością szkodzi pośpiech. Nie wszystko musisz rozwiązać dzisiaj. Pewne rzeczy i zadania mogą poczekać. Oczywiście, to zdanie jest skierowane do tych, którzy bardzo szybko reagują, nie pozostawiając przestrzeni na zastanawianie się. Szybkości działań towarzyszy pobudzenie emocjonalne i porywczość w zachowaniu. Wysokie pobudzenie emocjonalne jest konkurentem zdrowego rozsądku. W Twoim organizmie nie może funkcjonować na równym poziomie myślenie racjonalne i działanie emocjonalne. Jedno dominuje nad drugim. Raz kierujesz się chłodem emocjonalnym, co pomaga uaktywnić myślenie logiczne, racjonalne, pełne pragmatyzmu. Kolejny raz jesteś porywany przez stany emocjonalne (oczywiście, bez znaczenia czy pozytywne, czy negatywne), na skutek czego wyłączasz myślenie racjonalne. Silne stany emocjonalne spychają na plan dalszy myślenie racjonalne. Silne myślenie racjonalne hamuje wysokie pobudzenie emocjonalne. Dobrym lekarstwem jest czas, w którym pewne pomysły muszą dojrzeć, a pobudzenie emocjonalne ustąpi na rzecz myślenia pragmatycznego.

Dobierz właściwą ilość czasu na oczekiwanie i wyciszenie. Musimy mieć tyle czasu, aby uspokoić swoje emocje i spojrzeć na sprawę chłodnym okiem. Z drugiej zaś strony nie możesz pozwolić sobie na ciągłe czekanie, ponieważ nigdy nie zdecydujesz się na konkretne działania. Wniosek jest dosyć prosty: zaczekaj, zastanów się przez chwilę, zanim podejmiesz pierwsze kroki w działaniu. Zaskakujące jest to, że im bardziej jesteśmy spokojniejsi, tym odpowiedź jest precyzyjniejsza i pewna. Pozwól, aby zadziałał czas. Rzeczy wartościowe wymagają czasu i cierpliwości.

Na zakończenie warto przypomnieć generalnie dwie zasady:

  1. Zasadę przemijania
  2. Zasadę doskonałości.

Twój problem, nawet ten największy, kiedyś przeminie. Nic w naszym życiu nie trwa wiecznie, wszystko przemija. gdybyś chciał zatrzymać swoje problemy na całe życie, to niestety nie uda się to Tobie. One zwyczajnie przeminą lub starca swoją siłę. Kolejna zasada doskonałości, mówi nam o tym, że czasami, gdy nie wtrącamy się do „świata” to on sam znajduje najlepsze rozwiązania dla naszych problemów. Natura sama w sobie dąży do doskonałości i równowagi. Wystarczy odrobinę dystansu, czasu i łagodnego podejścia do siebie i świata. Trzymam kciuki za pozytywne rozwiązanie Twoich problemów.