Typy osobowości finansowej. Dlaczego wpadamy w długi?

Co to jest osobowość finansowa?

Sprawdź swoją osobowość finansową i uważaj na pułapki

Z wiedzą finansową jest jak z bieganiem, każdy potrafi biegać, ale nie każdy potrafi wygrać maraton. Z finansami jest podobnie, każdy potrafi zarabiać, ale nie każdy potrafi utrzymać i pomnożyć zarobione pieniądze. Posiadamy unikalny zestaw cech, który można porównać do algorytmu i wzorców postępowania z finansami. Gdybym zadał Tobie pytanie: „Czy mógłbyś opisać swój typ osobowości finansowej? Z pewnością usłyszałbym od Ciebie odpowiedź: „Słucham? Jaki typ? Osobowości finansowej? Nie rozumiem. Jest coś takiego jak osobowość finansowa?

No cóż, wiedza finansowa jak każda inna praktyczna wiedza, powinna być dostępna w szkole. Niestety w tej kwestii nadal mamy duże braki. Na każdym etapie edukacji dbamy o encyklopedyczną wiedzę, ale nie uczymy się w jaki sposób postępować z finansami, jak podejmować mądre decyzje i jak zarządzać aktywami. Być może na jednej z pierwszych lekcji w szkole średniej powinieneś poznać własny styl postępowania z pieniędzmi. Poznając indywidualny styl finansowy zbudowałabyś samoświadomość na temat własnych zachowań, myśli, emocji, postaw, nawyków i wartości, którymi kierujesz się w podejmowaniu decyzji finansowych.

Jak wiesz, znaczna część społeczeństwa pozostaje na pastwie samodzielnej nauki o finansach. Postępowanie z finansami dziedziczymy w nieświadomych schematach po rodzicach, czasami uzupełniamy wiedzę o własne nie rzadko negatywne doświadczenia i inspirujemy się z mediów społecznościowych. Ken Honda, autor książki „Szczęśliwe pieniądze”, odkrył, że istnieje siedem odrębnych typów osobowości związanych z pieniędzmi. Zazwyczaj ludzie wpisują się w kombinację wielu typów, a nie tylko w jeden typ. Podobnie jak jest to z klasycznymi profilami osobowościowymi mierzonymi metodami i narzędziami psychologicznymi. Oczywiście z typami osobowości finansowej jest znacznie lepiej niż z kardynalnymi cechami osobowości, ponieważ te finansowe cechy możesz zmienić na bardziej sprzyjające Twoim finansom.

Typy osobowości finansowej

Do którego typu osobowości finansowej należysz? Sprawdź sam!

TYP 1 – Kompulsywny oszczędzacz

Po czym poznasz, że jesteś kompulsywnym oszczędzaczem?

• Każdą zarobioną złotówkę oglądasz ze wszystkich stron. Zanim wydasz zgormadzone pieniądze, szukasz możliwości zaoszczędzenia. Jesteś skrupulatny i uwielbiasz rutynę codziennego oszczędzania. Odkładasz pieniądze bez końca, czasami nie mając konkretnego celu. Z biegiem lat odkładanie dla samego odkładania staje się obsesją. Uważasz, że oszczędzanie pieniędzy to jedyny sposób, aby czuć się bezpieczniej w życiu. Masz dużą wiedzę na temat zniżek, okazji, rabatów, itp. Przyjaciele często proszą Cię o radę na temat najkorzystniejszej lokaty, dostępnych okazji i promocji w sklepach, lub pytają, kiedy kupić bilety lotnicze w najniższej cenie.

Uważaj na rafy i pułapki.

• Kompulsywni oszczędzający często tak bardzo boją się utraty pieniędzy, że całe życie nie wydają nic z tego, na co tak ciężko pracowali. Na przykład mogą zrezygnować z hobby lub zajęć, które mogłyby przynieść im szczęście i satysfakcję z życia. Z czasem ich oszczędzanie przeradza się w skąpstwo i zamiast odczuwać upragniony spokój i poczucie bezpieczeństwa, czują ciągły lęk i narastający niepokój.

Pamiętaj 😊

Długodystansowo to równowaga i balans są najzdrowszym podejściem do finansów. Postaraj się zastosować zasadę: „za każde oszczędzone 100 zł wydam 10% z tej kwoty na swoje potrzeby i przyjemności”. Naucz się znajdować równowagę między oszczędzaniem pieniędzy a cieszeniem się z życia. Pomyśl o tym na co żałujesz wydać pieniądze i zastanów się czy oby nie warto.

TYP 2 – Osoba kompulsywnie wydająca pieniądze

Osoby z drugiego typu mają tendencję do wydawania pieniędzy na rzeczy, których niekoniecznie potrzebują. To osoby o pozytywnej naturze, optymistyczne, lubiące towarzystwo, otwarte, ciekawe świata, ekstrawertyczne i głodne nowych doznań. Lubią pomagać i uwielbiają obdarowywać ludzi czymś wyjątkowym i to często bez żadnej okazji. Ten typ może mieścić dwa podtypy. Jeden podtyp to gadżeciarze i lekkoduchy uwielbiający przygody. Drugi podtyp to altruiści, którzy nie szczędzą pieniędzy na innych i ciągle wspierają potrzebujących. Osoby kompulsywnie wydające pieniądze nie lubią oszczędzać, ponieważ mają poczucie, że te pieniądze są zmarnowane, czyli nie są puszczone w obieg. Często potrafią wydać w ciągu kilku dni całe swoje wynagrodzenie. Gdy odczuwają napięcie emocjonalne, stres, wewnętrzne rozbicie, to chętnie regulują swoje stany emocjonalne poprzez wydawanie pieniędzy, zwłaszcza w celu uzyskania natychmiastowej gratyfikacji.

Uważaj na rafy i pułapki.

Niebezpieczeństwo regulowania emocji poprzez zakupy może doprowadzić do uzależnienia się od zakupów. Często takie osoby mimo dużych długów nadal nie rezygnują z umilania sobie czasu wydając pieniądze na 20-tą taką samą i na dodatek niepotrzebną rzecz. Często popadają w długi, zaciągają kolejne kredyty i budują spiralę długów, z których bardzo trudno jest się wydostać. W skrajnych przypadkach mogą być narażeni na bankructwo, jeśli będą stale wydawać więcej niż zarabiają.

Pamiętaj 😊

Zanim wydasz pieniądze, zapytaj siebie: „Czy to jest moja potrzeba, czy to jest moja próżność?” Naucz się rozróżniać potrzeby od kaprysów, próżności, kłopotów emocjonalnych. Stwórz sobie plan na wydatki. Kontroluj swój plan i staraj się płacić tylko gotówką. Unikaj kart kredytowych, limitów, debetów, itp., natomiast, jeżeli masz już długi, to zanim wydasz pieniądze spłać cząstkę swojego długu. Np.: otrzymałeś dodatkowy dochód w kwocie 100 zł to podziel tę kwotą 50/50. 50 zł przeznacz na spłatę długu a 50 zł na swoje potrzeby. Zastanów się też w jaki inny i zdrowy sposób możesz regulować swoje napięcia i emocje. Gdy czujesz się sfrustrowany, nieważny, wystraszony to pomóż sobie poprzez długoterminowe wsparcie a nie poprzez chwilową kompulsję zakupową. 

TYP 3 – Kompulsywny zarabiacz pieniędzy

Uważasz, że zarabianie większej ilości pieniędzy jest sekretem szczęścia i daje Ci nieograniczoną kontrolę nad swoim życiem. Większość swojej energii poświęcasz na to, żeby zarobić jak najwięcej pieniędzy. Cieszysz się z aprobaty i uznania innych ludzi z powodu swoich osiągnięć finansowych. Na podstawie swoich zdolności finansowych budujesz pewność siebie, dumę, wiarę, kontrolę. Większość Twoich myśli dotyczy biznesów, zarabiania i okazji finansowych, które warto rozważyć.  Gdy spotykasz się z innymi porównujesz swój majątek z majątkiem innych, często rozmawiasz o pieniądzach. Szukasz inspiracji i chciałbyś zarabiać więcej i więcej. Jeżeli uważasz, że mimo dużej ilości zgormadzonych pieniędzy nie osiągnąłeś wiele, to porównując się z innymi będziesz im bardzo zazdrościł. To może spalać Cię od środka a ty będziesz starał się pracować i zarabiać jeszcze więcej. Jeżeli wokół Ciebie to Ty jesteś tą osobą, która zarabia najwięcej to przez chwilę możesz poczuć się spokojny i wyjątkowy w tym obszarze.

Uważaj na rafy i pułapki.

Im więcej kompulsji w zarabianiu pieniędzy, tym więcej uzależnienia od efektywności. Istnieje ryzyko, że będziesz pracował po kilkanaście godzin na dobę a nawet poświecisz soboty i niedzielę na pracę. Z pewnością po kilku latach możesz tracić kontakt z rodziną i bliskimi z którymi żyjesz.  Jeżeli masz poczucie, że robisz to dla nich, to zastanów się i posłuchaj co Twoi bliscy mówią o Twoim podejściu do zarabiania i do wielogodzinnej pracy. Kolejna kwestia to balans między pracą a zdrowiem, często osoby kompulsywne w zarabianiu pieniędzy przesuwają wszelkie obszary życia na plan dalszy: rodzina, hobby, przyjaciele, rozrywka, sport, zdrowie a nawet dieta i własny czas wolny.  

Pamiętaj 😊

Zdaj sobie sprawę, że w życiu chodzi o coś więcej niż tylko pieniądze. A jeśli masz pokaźny majątek, nadaj mu cel. Zacznij cieszyć się owocami swojej pracy i podziel się tą radością ze swoim bliskimi. Zbuduj balans i zobaczysz, że nie tylko praca i zarabianie może sprawić Ci przyjemność, ale również budowanie przyjaznego środowiska w którym realizujesz się w życiu. Wprowadzaj dobre nawyki, weekendy z rodziną, wyjeżdżaj wspólnie z bliskimi na wczasy, a nawet zrób sobie dzień wolny w dniu pracy. Ustal sobie limit oszczędności i zarobionych pieniędzy, po czym możesz odpuścić dalsze działania lub spowolnić swoją pracę. 

TYP 4 – Obojętny na pieniądze

Oto oznaki, które sugerują, że możesz być obojętny na pieniądze. Rzadko myślisz o pieniądzach a sama myśl o planowaniu i kontrolowaniu budżetu przyprawia Cię o mdłości. Generalnie nie lubisz rozmawiać, myśleć, koncentrować się na sprawach finansowych. W skrajnych przypadkach wierzysz, że pieniądze to czyste zło, przynoszą nieszczęście, a wszyscy, którzy mają duże pieniądze, to złodzieje i oszuści lub odziedziczyli spadek po przodkach. Jesteś przekonany, że pieniądze nie powinny wpływać na podejmowanie ważnych decyzji życiowych. Raczej gasisz pożary niż przewidujesz i zapobiegasz tragediom. Trzeba pójść do sklepu to idziesz, trzeba zapłacić rachunek, to płacisz, nie masz teraz pieniędzy, to zastanawiasz się co z tym zrobić w danej chwili lub nie chcesz o tym myśleć i odkładasz temat do załatwienia na jutro. Żyjesz chwilą i nic nie planujesz. Twoje motto życiowe: „Zobaczymy co przyniesie czas i los”. Lubisz żyć poza schematami.

Uważaj na rafy i pułapki.

Wiele osób, które są obojętne na pieniądze, uważa, że ​​do szczęścia potrzebują tylko skromnej kwoty, co jest zdrowym nastawieniem. Ale sprawy mogą się pogorszyć, jeśli nie są odpowiedzialni za swoje finanse. Czasami tacy ludzie uzależniają się finansowo od swoich partnerów, małżonków lub instytucji pomocowych. W sytuacjach nagłych są zaskoczeni i bezradni. Uważaj, aby nie zbudować w sobie postawy depresyjnej i bezsilnej.

Pamiętaj 😊

Zbuduj niewielką poduszkę finansową. Nie musisz planować długiego okresu w życiu, wystarczy, że stworzysz zarys takiej przyszłości. Od czasu do czasu możesz zabawiać się w osobę planującą i przejmującą kontrolę nad swoim życiem. Możesz zarabiać większe pieniądze i nadal być wolnym i niezależnym człowiekiem. Poszukaj wartościowego celu i skieruj na niego swoją energię.

TYP 5 – Oszczędno-rozrzutny

Jeżeli masz wspólne cechy osoby kompulsywnie oszczędnej i kompulsywnie wydającej to trafiasz do typu osobowości finansowej nr 5, czyli jesteś typem oszczędno-rozrzutnym. Z Twoimi finansami jest tak jak z wahadłem, od ściany do ściany. Na początku oszczędzasz dużo pieniędzy, ale potem ulegasz impulsom zakupowym. Kiedy już wykorzystasz swoje oszczędności, to zaczynasz etap zarabiania. Taki cykl może przejawiać się w wahaniach tygodniowych, miesięcznych, kwartalnych a nawet kilkuletnich. W swojej karierze doradczej spotkałem też osoby, które pracowały w cyklach siedmioletnich, a potem przez 3 lata wydawały prawie wszystko. Gdy wydały już wszystkie pieniądze, to znowu 10 lat ciężkiej pracy, aby po tym okresie przejść fazę kompulsywnego wydawania. Take osoby potrafią szybko gromadzić środki finansowe i mają smykałkę do zarabiania. Niestety brakuje im umiejętności długofalowego budowania aktywów. 

Uważaj na rafy i pułapki.

Może to być wyczerpujące emocjonalnie, gdy wahadło przechyla się od kompulsywnego oszczędzania do kompulsywnego wydawania pieniędzy. Oszczędzający-wydający często kończą zestresowani i rozczarowani sobą za to, że tak ciężko pracowali, aby zaoszczędzić pieniądze, tylko po to, aby tak szybko je stracić. Cieszą się życiem i żyją przez pewien czas chwilą. Podejmują również ryzykowane decyzje, lubią grać w kasynach w lotto, inwestują w kryptowaluty czy w ryzykowne akcje.

Pamiętaj 😊

Podobnie jak kompulsywni konsumenci, oszczędzający-rozrzutnicy rzadko zastanawiają się nad tym, na co wydają pieniądze, gdy decydują się na rozrzutność. Przed każdym dużym zakupem wyobraź sobie, jak możesz się czuć w ciągu następnego tygodnia lub dwóch, gdy wydasz swoje pieniądze. Nie trać z oczu swoich celów finansowych i przypominaj sobie o wartościach, które skłoniły Cię do oszczędzania na początku. Jeżeli potrafisz zarobić duże pieniądze to szybko schowaj je sam przed sobą, np. zakup nieruchomość, której wartość będzie rosła a aktywo będzie trudne do spieniężenia w 5 minut. Możesz też lokować swoje środki w bezpieczne instrumenty finansowe, np. obligacje, IKE lub IKZE, to z pewnością obroni Cię przed kompulsywnym wydawaniem swoich ciężko zarobionych pieniędzy. 

TYP 6 – Ryzykant – Hazardzista

Oj, bardzo trudna finansowo osobowość. Jest, to osoba, która ma wysoki poziom znieczulenie na straty finansowe. Potrafi podejmować duże ryzyko, wchodzi w niebezpieczne przedsięwzięcia, potrafi w krótkim czasie zarobić olbrzymie pieniądze, ale też i w ciągu kilu dni stracić fortunę. Nie przywiązuje się do strat i nie przywiązuje się do zysków. Balans na granicy zysków i strat wraz z dużą dawką adrenaliny sprawia, że czuje się jak ryba w wodzie. Emocje związane z ryzykiem i obietnicą nagrody to sama w sobie przyjemność, w której często takie osoby zatracają się. W 99% takie osoby kończą bardzo źle, długi, rozwody, problemy z prawem, choroby, itp.

Uważaj na rafy i pułapki.

Nie jest niczym niezwykłym, że hazardziści napotykają nagłe, nieoczekiwane zyski lub druzgocące straty. Najbardziej oczywiste ryzyko pojawia się, gdy hazard wymyka się spod kontroli a osoba zaczyna zapożyczać się w parabankach, u znajomych, sprzedaje aktywa, likwiduje swoje lokaty i to wszystko po to, aby utopić pieniądze w grach z myślą, że tym razem odegra się.

Pamiętaj 😊

Celem jest introspekcja i surowość w podejmowaniu ryzyka finansowego. Równowaga i bezpieczeństwo są niezbędne, więc zacznij odkładać miesięczne oszczędności, zanim podejmiesz jakiekolwiek decyzje finansowe. Rozważ także konsultację z doradcą finansowym, aby opracować strategię inwestowania, która łączy w sobie umiarkowane ryzyko i długoterminową stabilność. Zastanów się też nad poradą u specjalisty od uzależnień. Poszukaj innych rozrywek, które dostarczą Ci dużą dawkę adrenaliny, ale będą bezpieczne dla Ciebie jak i dla Twoich bliskich. Wykorzystaj talent do odwagi, ale kalkuj mądrze ryzyko.

TYP 7 – Martwiący się

Nie ma znaczenia, ile masz pieniędzy — ciągle boisz się, że w każdej chwili możesz je stracić. Brakuje Ci wiary we własne możliwości osiągnięcia wolności finansowej. Ciągle myślisz o najgorszym scenariuszu tego, co się stanie, gdy zabraknie Ci pieniędzy. Twój lęk napędza ciągłe zarabianie i gromadzenie środków. Może to wynikać z traum finansowych z przeszłości lub z modelu lękowego odziedziczonego przez rodziców.

Uważaj na rafy i pułapki.

Dobrze jest być świadomym tego, co może się wydarzyć. Jednak pozwolenie sobie, aby zmartwienia i lęki zjadały Twoje szczęście nie jest dobrym rozwiązaniem. Zbyt dużo troski może prowadzić do niepokoju, chronicznego stresu i podejmowania nierozsądnych decyzji finansowych z powodu tegoż lęku. Czasami takie osoby mają większą tendencję do wpadania w stany obniżonego nastroju a ich brak wiary w pozytywną przyszłość ogranicza ich pełną moc z jaką mogliby budować niezależność finansową.

Pamiętaj 😊

Szukaj pozytywnego nastawienia w rozmowach o pieniądzach. Pracuj nad zrozumieniem, skąd biorą się Twoje obawy finansowe, niepokoje i brak wiary w siebie. Praktykuj wdzięczność za to, co masz i buduj małe, osiągalne cele, które zwiększą Twoje poczucie bezpieczeństwa i kontroli nad finansami. Ustal sobie kwotę, po zgromadzeniu której zaczniesz w końcu ufać sobie i światu.

Znalazłeś swój typ osobowości finansowej i co z tym zrobisz teraz?  

Jeżeli odnajdujesz w powyższych typach osobowości swój styl postępowania z finansami i uważasz, że jest on szkodliwy, to warto zastanowić się nad programami naprawczymi. Sama świadomość postepowania z pieniędzmi to mocny początek zmiany, jednak do pełnej zmiany potrzebujesz kolejnych kroków. Odpowiednia strategia, planowanie i działanie. Z pewnością możesz znaleźć wiele pomocnych materiałów na rynku, takich jak: publikacje, podcasty, szkolenia o finansach czy szkolenia o wychodzeniu z długów. Możesz również rozważyć konsultację z doradcą biznesowym lub psychologiem, coachem specjalizującym się w psychologii finansowej. Każda droga jest dobra, jeżeli jest dopasowana do Twojego stylu i Twojej sytuacji w jakiej aktualnie jesteś. Oczywiście możesz liczyć też na moją pomoc 😊 Takie małe lokowanie produktu.

Poznanie swojego finansowego „ja” to pierwszy krok do budowania zdrowszego, bardziej stabilnego i szczęśliwego życia finansowego. A kiedy już zrozumiesz, kim jesteś pod względem finansowym, możesz zacząć podejmować bardziej świadome decyzje, które prowadzą do prawdziwej wolności finansowej i emocjonalnej. Trzymam kciuki za Twoje sukcesy i oczekuj kolejnych publikacji na temat radzenia sobie z finansami osobistymi.

Źródło: 7 typów osobowości finansowej: https://www.cnbc.com/2021/04/28/7-money-personality-types-and-the-pitfalls-of-each.html – autor Ken Honda